Basa Bali Pinaka Piranti Ngerajegang Budaya Bali
Om Swastyastu,
Suksma aturang titiang
ring pangénter acara antuk galah sane katiba ring padewékan titiang
-
Majeng angga panuréksa sane banget
mustikayang titiang
-
Ida dané pamekas para yowana pamilet
sane tresna sihin titiang
Sadurung titiang
maatur-atur lugrayang titiang ngturang rasa angayu bagia majeng ring Ida Sang
Hyang Widhi Wasa, riantukan sangkaning asung kerta wara Nugrahan Ida, titiang
asapunika taler Ida dané sareng sami sida kasidan mapupul iriki, ngamiletin lomba
dharma wecana puniki. Dumadak pamargi asapuniki sayan limbak kawéntenannyané,
wastu sida Basa Bali punika sayan ajeg anggen ngukuhang Budaya Bali
Ida
Dane sane wangiang titiang, ring galahé sane becik puniki titiang pacang
ngaturang dharma wecana sane mamurda “Basa Bali Pinaka Piranti ngerajegang Budaya
Bali”. Maka Pamahbah atur titiang mabuat titiang ngturang ring pamiarsa sami
indik kawéntenan Basa Bali sane yukti mataksu anggen ngukuhang Budaya Bali.
Budaya Bali sane kasumbung sakéng dumun ngantos mangkin punika tan ja lian
wantah basa Bali sane dados akah pancer. Makéh para janané sakéng dura negara
rauh ka Bali. Punika tan ja lian antuk kelangen ipuné indik kawéntenan Budaya
Bali sane jati-jati ngegaokin manah ipun. Pulo Bali sane cenik gilik, tur asri
kaimbaang sekadi sekar pudak sane ngawetuang ambu miik ngalub nylupsup ka dura
negara. Pulo Bali sekadi anak luh jegég mangayang-ngayang sekadi Sanghyang
Ratih tedun nyekala. Ring Basa Sangupati Salukat kaunggahang olih Sang pengawi sakadi
asapuniki “ Rakyan Sang kadi Mega ring
sasih kapat lengeng asemu raras tininghalan” Artos ipun sakadi gulem ring
sasih kapaté banget ngagobin tur banget ngenyudin manah sang ngatonang. Riantuk
kawéntenané sakadi asapunika makéh para wikané ngicénin parab pulo Bali punika
antuk parab sane madurgama sakadi pulo Dewata, pulo Sorga, pulo Nusa Damai,
pulo Seribu Pura miwah parab sane lianan. Parab punika kaicénin antuk kaangoban
ipun ring pulo Bali sane yukti-yukti ngicénin santa rasa. Sami rumasa shanti.
Ida dané para pamiarsa sami sane banget
kusumayang titiang
Ngawit pulo Bali kamanggehang
dados genah tatujom wisata utama ring Indonésia, pariwisata Bali sayan-sayan
kasumbung ring dura negara. Membah torisé rauh ka Bali masesanjan ngawinang
Pulo Bali punika masunaran antuk dolar ngawinang parajanané ring Bali prasida
ngemangguhang kasukertan. Sami kemajuan pariwisata punika Budaya Bali sane
kalintang adiluhung. Budaya Bali punika banget mataksu yan samian kadasarin
antuk basa Bali. Manut titiang Pariwisata Bali pacang nénten maarti utawi
nénten mapikenoh yéning nénten kadasarin antuk Budaya bali sane kaakah pancerin
antuk Basa Bali. Napi malih Guru Wisésa sampun ngemanggehang Bali wantah
ngemargiang pariwisata Budaya, dadosné budaya banget mabuat anggén ngukuhang
Pariwisata. Sakéwanten wénten pitakén titiang ring pamiarsa sami, yéning
asapunika kawéntenan Basa Baliné ngajegang Budaya Bali sampunké iraga sami
ngicén genah sane utama ring kawéntenan Basa Bali?. Sampun ké iraga eling
kawéntenan bali sakadi mangkin punika Basa Bali taler sane ngawinang?.
Ida Dané sareng sami sane kusumayang titiang
Pitakén
sane aturang titiang iwau titiang taler sane pacang nyawis. Manut titiang karma
Baliné mangkin akidik pisan ngawigunayang Basa Bali. Manut baos kadi mangkin
Basa Bali kari dimarjinalkan utawi dipinggirkan. Krama Bali mangkin rumasa lek
ipun mabasa Bali. Wénten malih sane ngawinang manah titiang ajerih pamekas ring
para yowana ipun rumasa wong desa utawi kampungan yening nganggen Basa bali
rikala mabebaosan. Asapunika taler I biang lan I aji daweg pianak ipun kari
alit sampun ngangge basa Indonésia kaanggen mabebaosan sadina-dina, panadosné
saking generasi ka generasi sane ngawigunayang basa bali sayan rered.
Ida dané para pamiarsa sami sane banget
kusumayang titiang…....
Yéning iraga kedeh
mikukuhang basa Bali punika boya ja sangkaning rasa sukuime kadaerahan.
Sakewanten tatujon sane pinih utama nyujatiang raga, kasujatian identitas diri
dados manusa Bali. Iraga anak Bali, ngoyong di Bali tusing lantas iraga bisa
mabasa Bali apa men orahang. Basa Bali prasida dados piranti tali pangiket
nunggilang sesamén manusa Bali yadiastun lian warnan miwah wangsa. Asapunika
taler Basa Bali dados Basa ibu, duaning malarapan antuk basa Bali puniki I biang
prasida ngicénin I pianak tatuladan miwah papelajahan sané kapertama miwah utama. Malarapan antuk basa Bali puniki
alit-alité uning ring tata karma duaning ring basa Bali puniki wénten anggah
ungguhing basa sakadi andap, sor, madya miwah singgih.
Ida dané para pamiarsa sami pamekas para
yowana
Yadiastun asapunika
pikobet sane karasayang ring aab awor tan pawates puniki, iraga pamekas para
yowana nénten dados nyerah kalah tan mapelawanan, kari wénten galah anggén
midabdabin mangda basa Bali sida nglimbak tur ngawetuang ambu miik saha sida
numbuhang rasa bangga ring soang-soang krama Bali. Wénten makudang-kudang
pamargi sakadi :
1.
Ngawigunayang basa Bali rikala
mabebaosan ring jero, ring desa pakraman utawi ring dija magenah. Yéning basa
Bali punika sampun sering kawigunayang sinah sida pacang nglimbak.
2.
Siaran TV pamekas TV local mangda
nyiarang tayangan budaya sane nganggén basa Bali.
3.
Koran taler mangda ngunggahang artikel
sane nganggén basa Bali.
4.
Utsaha ngawéntenang pacentokan sakadi
mangkin puniki taler sinalih tunggil utsaha ngerajegang basa Bali.
5.
Ring para yowana tunasang titiang ping
banget sampunang pisan rumasa kémad nganggén basa Bali rikala mabebaosan.
Yéning kadi asapunika utsaha
sane kamargiang, titiang pastikayang basa Bali pacang sayan miik. Sakéwanten
yéning iraga lipia engsap ring basa Bali sane adiluhung puniki pacang ical.
Yéning Yowana Baliné nénten maduwe rasa jengah tur sutindih ring basa Bali,
dasa tiban sane pacang rawuh iraga wantah ningeh orta kémanten indik kamiikan
budaya Baline. “Kita tinggal mengenang puing-puing keindahan budaya Bali”, asapunika
yening aturang antuk basa Indonésia
Ida dané sane wangiang titiang pamekas
para yowana
Sadurung titiang
puputang daging dharma wecana puniki
jagi cutetang titiang:
1.
Budaya Bali sane ngangobin puniki wantah
keakah pancerin antuk basa Bali sane ketami saking dumun.
2.
Mangda prasida basa Bali punika nglimbak
sapatutné sami krama Bali mangda numbuhang rasa bangga ngawigunayang basa Bali.
3.
Sané dados pewaris utama nglimbakang
basa Bali puniki wantah para yowana, antuk punika ngiring icalang rasa kemadé
mebasa Bali tur ngiring wigunayang
sarahin-rahina rikala mabebaosan ngiring cihnayang atuk parilaksana duaning
sastra taler maosang, “Tuhu ikang ujar yan tan magawé hita wasana dudu ngaran”,
yadiastun makéh uning jeroning bebaos nanging tan kayun nyihnayang antuk
parilaksana bobab kocap jadmané sakadi asapunika. Yadiastu tan tuhu ikang ujar
yan magawe hita wasana sadu ngaran, yadiastun yan uning jeroning bebaos nanging
kayun nyihnayang antuk parilaksana punika sane kabaos sadu.
Ida dané pamiarsa sami
sane wangiang titiang
Kadi asapunika titiang
prasida ngaturang dharma wecana janten sampun makéh atur titiang sane nénten
manut ring arsan iida dané antuk punika titiang nunas pangampura.
Pangaptin titiang napi
sane aturang titiang iwau wéten pikenoh ipun ring sajeroning mikukuhang basa
Bali anggén ngerajegang budaya Bali
Dumadak manah sane becik rauh sakéng
ayatur désa
Puputang titiang antuk parama Shantih
Om Shantih, Shantih, Shantih, Om